KOMPANZASYON NEDİR?
Günümüzde elektrik şebekelerinin abone güçlerinde sürekli olarak bir artış gözlemlenmektedir. Bu nedenle reaktif yükler zamanla artış gösterir ve şebekenin de güç katsayısı düşer. Kompanzasyon ise bu durumu önlemek için yapılır. Kompanzasyon yöntemleri akım ile gerilim arasındaki faz farkı en ideal olabilecek açıya getirilir ve sistemi olumsuz etkileyen reaktif güçlerin sıfıra yaklaştırılır. Böylece enerji iletim hatlarının ve şebekenin gereksiz yere yüklenmesine sebep olan ve kayıpları artıran reaktif güç, olabildiğince minimum seviyede tutulur.
Kompanzasyon için mantık ise; cihazların çekmiş olduğu reaktif enerjinin tüketiciye yakın noktalardan oluşturulmasını sağlamaktır. Bu sayede de şebeke gereksiz meşgul edilmiş olmayacak ve şebeke kapasitesinin artırılması sağlanmış olacaktır.
Kompanzasyon işlemlerinde kompanzasyon panosu kullanılmaktadır. Bu pano, tesisin güç kat sayısını düzeltmek için gerekli cihaz, kondansatör ve ölçü aletlerinin bulunduğu panodur.
Kompanzasyon Nasıl Yapılır?
- Akım trafosu
- Sigorta
- Kontaktör,Tristör
- Kondansatör
- Şönt reaktör
- Reaktif Röle temel elemanları ile kompanzasyon işlemi gerçekleştirilir.
Kompazasyonun Faydaları Nelerdir?
Kompanzasyonun Sisteme Faydaları:Kompanzasyon sonucu gereğinden fazla reaktif güç sistemde taşınmayacaktır. Buna bağlı olarak;- Şebekedeki güç kayıpları azalır.
- Hattan daha fazla aktif enerji iletileceğinden üretim, iletim ve dağıtım sistemlerinin kapasitesi artar ve buna bağlı olarak verim yükselir.
- Gerilim düşümü nedeniyle sınırlı gücün taşındığı hatlarda enerji taşıma kapasitesi artar.
- Isı kayıpları azalır.
Elektrik Üreticisi Yönünden Faydaları:
- İletkenler daha az akım taşıyacağından ince kesitte seçilir.
- Aynı iletim hattından daha fazla aktif enerji iletileceğinden üretim, iletim ve dağıtım tesislerinde kapasite – verim yükselir.
- Enerjinin üretim ve satış maliyeti azalır.
- Alternatör ve transformatörlerin gücü daha küçük tutulur.
- Dağıtım hatlarında kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
Elektrik Tüketici Yönünden Faydaları:
- İletkenler daha ince kesitte seçilir.
- Besleme transformatörü, kumanda, kontrol ve koruma elemanları daha küçük değerlerde seçilir.
- Besleme transformatörünün ve tesisin kapasitesi ile verimi yükselir.
- Kayıplar ve gerilim düşümü azalır.
- Şebekeden daha az reaktif enerji çekilir.
- Harcanan enerji azalacağından enerji ücreti de azalır.
Kaynaklar:
1) Kompanzasyon Sistemleri, Mühendislik Geliştirme Eğitimleri MÜGE 2018 Bahar Dönemi, EMO Sunumu
2) Kompanzasyon Nedir?, Turkozelektrik,
3) Kompanzasyon Sistemi, MEGEP Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notları